Obejrzyj, posłuchaj, przeczytaj 1 sierpnia

Jeśli więc chcielibyście dzisiaj powspominać tragiczne wydarzenia, polecamy kilka różnego rodzaju utworów o nich traktujących.

Mamy rozkaz cię utrzymać albo gruzach twoich lec

Płytę o powstaniu warszawskim nagrał zespół Lao Che. Krążek wyszedł w marcu 2005 roku i zrobił ogromną karierę. Stare Miasto, Godzina W czy Przebicie do Śródmieścia to tylko niektóre utwory, które nieodłącznie kojarzą się już z tym tragicznym wydarzeniem, i od których można dostać dreszczy.

Zespół często daje koncerty upamiętniające rocznice wydarzenia, a 30 lipca 2012 podczas uroczystości związanych z 68. rocznicą jego wybuchu 7 członków zespołu zostało udekorowanych Srebrnymi Krzyżami Zasługi za działalność na rzecz popularyzacji i upamiętniania powstania warszawskiego.

Ofiary zrywu upamiętnił też piosenką Uprising szwedzki zespół Sabaton wykonujący muzykę heavy metalową. Teledysk do tej piosenki nakręcono m.in. z udziałem generała Waldemara Skrzypczaka, a także znanego szwedzkigo aktora Petera Stormare oraz Mateusza Damięckiego.

Muzeum Powstania Warszawskiego, zachęcone sukcesem płyty zespołu Lao Che, postanowiło zainicjować wydanie płyty Gajcy, na której znajdują się teksty wierszy Tadeusza Gajcego zaaranżowane przez znanych polskich muzyków, takich jak Kazik czy Lech Janerka. Ten ostatni jest autorem najbardziej wymownej i najkrótszej interpretacji, którą można odsłuchać tutaj.

Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?

Zaledwie 2 dni po rozpoczęciu walk zginął Krzysztof Kamil Baczyński, 23-letni poeta i żołnierz AK. Najbardziej znanym wierszem Baczyńskiego jest Elegia o chłopcu polskim. Jego twórczość rozpopularyzowali nieco Czesław Mozil i Mela Koteluk – ich wspólne wykonanie Pieśni o szczęściu to w istocie fragment poematu poety pt. Szczęśliwe drogi. Utwór stanowił ścieżkę dźwiękową do filmu Baczyński w reżyserii Kordiana Piwowarskiego. Piosenka Znów wędrujemy to z kolei niezwykle melancholijna interpretacja muzyczna wiersza Baczyńskiego pod tym samym tytułem – tym razem w wykonaniu Grzegorza Turnaua.


Nietypowo o powstaniu pisał Miron Białoszewski. Znany przede wszystkim jako poeta-lingwista, stworzył też Pamiętnik z powstania warszawskiego – choć dopiero po 23 latach od jego wybuchu. Niezwykły jest język utworu zbliżony – jak sam pisarz go określił – do "gadaniny". Białoszewski pokazał tę mniej epicką stronę powstania: choroby, głód, walkę o przetrwanie ludności cywilnej. Swą opowieść skończył słowami: Tak, właśnie to, że to już spokój. Koniec. Po wszystkim. Dwieście tysięcy ludzi leży pod gruzami. Razem z Warszawą.

Echo niosło jeszcze długo chlupot wśród oślizgłych ścian

Najbardziej kultowym filmem o powstaniu i zarazem jednym z najważniejszych filmów w historii polskiego kina jest Kanał w reżyserii Andrzeja Wajdy. Na Festiwalu w Cannes w 1957 roku obraz zdobył Srebrną Palmę. Film można obejrzeć dzisiaj w TVP Kultura o 20.20.

W uwspółcześniony sposób o powstaniu opowiada Miasto 44 w reżyserii Jana Komasy – poznaniaka, który za ten film został nagrodzony Paszportem Polityki 2014, Orłami i Złotymi Lwami. Choć kontrowersyjny, obraz z pewnością przemówi zwłaszcza do młodego widza. Trailer filmu można obejrzeć tutaj, a w całości obejrzymy go za darmo w Internecie.